Η λέξη οικογένεια, προέρχεται από δύο συνθετικά, το “οίκος” και το “γένος”.
Ο θεσμός της οικογένειας εμφανίζεται ως θεμελιώδης σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες από αρχαιοτάτων χρόνων.
Είναι χρήσιμο ξεκινώντας, να ξεκαθαρίσουμε πως όταν μιλούμε για οικογένεια, μιλούμε για γονείς/ή γονιό και παιδιά.
Οι σύντροφοι αποτελούν το σύστημα του ζευγαριού, το οποίο διαφέρει από το σύστημα της οικογένειας. Υπάρχει όμως συμπληρωματικότητα μεταξύ των ρόλων αυτών, καθώς φαίνεται να είναι απαραίτητοι και οι δυό, για την ικανοποιητική συνύπαρξη όλων των μελών.
Στις μέρες μας, οι ρόλοι που αναλαμβάνουμε είναι πολλοί, απαιτητικοί και συχνά αντιφατικοί. Πιο συγκεκριμένα, όταν προχωρά το ζευγάρι στη παραγωγική φάση, το σημείο δηλαδή που οι σύντροφοι αποκτούν παιδιά και γίνονται και οικογένεια,αλλάζει- αναμενόμενα- η ισορροπία των σχέσεων στο ζευγάρι, καθώς εκτός από σύντροφοι γίνονται πλέον και γονείς.
Συναντάμε συχνά λοιπόν, τη δυσκολία να διατηρήσουμε τους παλιούς ρόλους ως έχουν, πράγμα που είναι αδύνατο, αφού όταν ένα αλλάζει, όλα αλλάζουν.
Η διαπραγμάτευση των στόχων, των προσδοκιών, των υποχρεώσεων και των αναγκών δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά είναι μάλλον αναγκαία διαδικασία, ώστε να καταφέρουν οι δύο σύντροφοι να είναι καλά και μεταξύ τους και μαζί με το παιδί ή τα παιδιά, καλά και ως οικογένεια δηλαδή.
Η ισορροπία ανάμεσα στη φροντίδα των μελών της οικογένειας και στην φροντίδα του εαυτού αποτελεί συχνά, πρόκληση, καθώς δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε μέχρι ποιο σημείο χρειάζεται να καλύπτουμε τις ανάγκες των αγαπημένων μας προσώπων, χωρίς να καταπατάται ο ζωτικός μας χώρος, καταλήγοντας να νιώθουμε εξουθενωμένοι ψυχικά και σωματικά.
Η αυτο-φροντίδα και η φροντίδα της οικογένειας σίγουρα δεν είναι το ίδιο πράγμα αλλά δεν είναι και αλληλοαποκλειόμενες διαδικασίες. Μάλλον το “μυστικό” εδώ είναι η οριοθέτηση.
Όταν μιλάμε για ανοιχτά, ευέλικτα όρια, μιλούμε για μια προσωπική προσπάθεια του καθενός, να υπάρχει ικανοποιητικά μαζί με τους σημαντικούς άλλους χωρίς να μένουν αφρόντιστες οι δικές του ανάγκες. Με το τρόπο αυτό, εξελισσόμαστε, αισθανόμαστε ασφαλείς, διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις αποτελεσματικά, επικοινωνούμε αρμονικά και με σεβασμό.
Συχνά, όταν αναφερόμαστε μιλάμε σε υγιή ή, ακόμη καλύτερα, ευέλικτα, χρήσιμα όρια, σκεφτόμαστε την “τέλεια” οικογένεια.
Η «τέλεια» οικογένεια, όπως και η “τέλεια” σχέση, όμως είναι μάλλον ανύπαρκτες. Αφενός, γιατί το “τέλειο” είναι θέμα αφήγησης, ο καθένας το ορίζει με τελείως διαφορετικό τρόπο και δεδομένα και αφετέρου η μαγική συνταγή για να μακροημερεύει μια σχέση και να βρίσκουν ικανοποίηση τα μέλη μια οικογένειας κρύβεται:
- στην εφαρμογή ορίων
- στην επικοινωνία των αναγκών
- στην προώθηση έκφρασης των συναισθημάτων
- στην κατανόηση
- στην συναισθηματική στήριξη
- στο χτίσιμο ενός πλαισίου ασφαλείας
Η οικογένεια που φροντίζει και φροντίζεται δεν είναι εκείνη από την οποία δεν υπάρχουν προβλήματα και συγκρούσεις, αλλά αυτή της οποίας τα μέλη αναγνωρίζουν τα προβλήματα τους, ζητούν βοήθεια όταν την χρειάζονται και τα αντιμετωπίζουν.
Ποιο είναι τελικά το κλειδί για τη φροντίδα της οικογένειας και τη φροντίδα του εαυτού;
Θα πάρω ευθύνη και θα ισχυριστώ πως αυτό κρύβεται στην ευέλικτη συνύπαρξη και των δύο.
