Η πρώτη και αναμφίβολα η πιο σημαντική σχέση μεταξύ του βρέφους και της μητέρας, η οποία αναλαμβάνει την πρωταρχική του φροντίδα, ξεκινάει από τη στιγμή της σύλληψης και χτίζεται κατά τη διάρκεια της κύησης. Η ποιότητα της σχέσης αυτής κορυφώνεται από τις πρώτες κιόλας ημέρες ζωής του βρέφους. Αναφερόμαστε σε ένα δεσμό που χαρακτηρίζεται από αλληλεξάρτηση, έντονα αμοιβαία συναισθήματα αγάπης, αφοσίωσης και ενισχύεται με τη σωματική επαφή και τη συναισθηματική επικοινωνία.
Η φυσική επαφή μεταξύ μητέρας και παιδιού δεν είναι μόνο θεραπευτική και απαραίτητη για την ανάπτυξη ενός ασφαλούς δεσμού, αλλά συμβάλλει και στην ψυχολογική και σωματική ανάπτυξη του νεογέννητου καθώς και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού του συστήματος. Ιδανικότερη στιγμή για την πρώτη επαφή ΄΄δέρμα με δέρμα΄΄ είναι αμέσως μετά τη γέννηση. Η επαφή αυτή αξιολογείται ως εξαιρετικά βοηθητική και για το βρέφος και για τη μητέρα, η οποία σταδιακά αποδέχεται το σωματικό αποχωρισμό και προετοιμάζεται να φροντίσει τις ανάγκες ενός ξεχωριστού πλάσματος. Οι εκφράσεις προσώπου, οι φωνητικές τονικότητες, η γλώσσα του σώματος, η βλεμματική επαφή, η παρατήρηση και η ανταπόκριση στα σημάδια που καταδεικνύουν τις ανάγκες του βρέφους είναι κανάλια μέσω των οποίων η μητέρα και το μωρό ανταλλάσσουν συναισθηματικές εντυπώσεις και ενισχύουν τον δεσμό τους.
Αυτό που είναι κρίσιμης σημασίας και θεμελιώδες για το χτίσιμο της υγιούς σχέσης είναι να αντιληφθούμε το μωρό ως ένα άτομο με πλήρεις ικανότητες, δεξιότητες και ταλέντα και να προσπαθήσουμε να σεβαστούμε τα όρια του και να συγχρονιστούμε με αυτό. Τις πρώτες εβδομάδες της ζωής, τα μωρά αναζητούν την αίσθηση της ρύθμισης, της ισορροπίας μεταξύ υπερδιέγερσης και υποδιέγερσης και επιδιώκουν με όλες τις αισθήσεις τους να εξερευνήσουν τον κόσμο. Η πιο αποτελεσματική τεχνική μιας μητέρας για την εδραίωση της σχέσης και τη διατήρηση της αλληλεπίδρασης με το μωρό μοιάζει να είναι η ευαισθησία της να αναγνωρίσει την ανάγκη του βρέφους για προσοχή και διέγερση ή υποδιέγερση μετά από μια περίοδο προσοχής.
Οι μητέρες πρέπει να αναζητούν τα σημάδια και να σέβονται την ανάγκη του μωρού για τη ρύθμιση αυτή, να αναγνωρίζουν τι αντέχει και να μην υπερφορτώνουν το ανώριμο ψυχοφυσιολογικό του σύστημα αλλιώς το βρέφος θα χρειαστεί να προστατέψει τον εαυτό του και να απομακρυνθεί από τη μητέρα. Ναι σαφώς και είναι ικανά να το κάνουν αυτό. Σκεφτείτε μόνο ένα βρέφος, που φαίνεται να είναι υπερβολικά κουρασμένο, προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί, κοιτώντας αλλού, γυρίζοντας επίμονα το κεφάλι ή χτυπώντας τα πόδια. Όταν αυτά τα σημάδια δεν αξιολογηθούν σωστά με σκοπό την υποδιέγερση του βρέφους, το μωρό κλαίει δείχνοντας δυσαρέσκεια και ανάγκη για απόσυρση. Η ικανότητα αυτή του βρέφους να αυτορρυθμίζεται, να αποκλείει και να δέχεται ερεθίσματα επιτυγχάνεται την πρώτη εβδομάδα ζωής του.
Η μητέρα χρειάζεται να είναι σε επαγρύπνηση, να αναγνωρίζει τις στιγμές που το βρέφος την αναζητάει, να αντιδράει στις φωνούλες του, στην ανησυχία του και να εγκρίνει επιτεύγματά του απαντώντας αντίστοιχα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό δηλαδή μετά την αναγνώριση να ακολουθεί ο συγχρονισμός. Αν το μωρό κλαίει, προσπαθήστε να το ηρεμήσετε. Αν γελάει, ανταποκριθείτε τραγουδώντας. Είναι σημαντικό να του δείχνετε ότι το καταλαβαίνετε και ότι επικοινωνείτε μαζί του.
Η επαρκώς ασφαλής σχέση του μωρού με τη μητέρα του αποτελεί βασική προϋπόθεση για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού που ενισχύεται ή αποδυναμώνεται ανάλογα με την ποιότητα αυτής της σχέσης. Το αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφαλείας που αποκομίζει αυτό το κρίσιμο διάστημα επηρεάζει εν τέλει όλες τις μελλοντικές σχέσεις που θα δημιουργήσει το μωρό ως παιδί, έφηβος και ενήλικας.
