Αν μας ζητήσουν να κλείσουμε τα μάτια και να θυμηθούμε την πιο χαρούμενη, ανέμελη και απολαυστική ανάμνηση της ζωής μας, ποια είναι αυτή; Είναι πολύ πιθανό, αυτή η ανάμνηση να αφορά κάτι που συνέβη στην παιδική μας ηλικία, και ίσως επίσης να είναι κάτι που συνέβη κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.
Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού συμβαίνουν τόσα πολλά μαγικά πράγματα για ένα παιδί, τα οποία είναι εφόδια για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Το παιχνίδι αποτελεί πολύ σημαντικό μέσο για την ανάπτυξη των παιδιών. Αυτός είναι άλλωστε και ο βασικότερος λόγος για τον οποίο έχει κατοχυρωθεί ως ένα από τα βασικά δικαιώματα των παιδιών από το Διεθνές Δίκαιο.
Είδη παιχνιδιού και ανάπτυξη
Τα παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο μέσα από το παιχνίδι. Η πρώτη τους επαφή με τον εαυτό τους και τους άλλους γίνεται μέσα από αυτό. Όσο μεγαλώνουν, ο τρόπος με τον οποίο παίζουν αλλάζει. Από το μοναχικό παιχνίδι προχωρούν στο παιχνίδι παθητικού θεατή όπου παρατηρούν τα άλλα παιδιά να παίζουν, στο παράλληλο παιχνίδι (περίπου από δύο ετών) και στη συνέχεια στο παιχνίδι συσχέτισης και το συνεργατικό παιχνίδι (περίπου από 4-5 και πάνω). Οι αλλαγές αυτές δεν είναι τυχαίες. Συνδέονται με το αναπτυξιακό στάδιο και τις ανάγκες που έχει το παιδί στην κάθε ηλικιακή φάση.
Οφέλη παιχνιδιού
Το παιχνίδι βοηθά το παιδί σου στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, στη δημιουργία σχέσεων με τους σημαντικούς για εκείνο ανθρώπους, στη μάθηση και σε πολλά ακόμη!
- Το παιχνίδι αρχικά, αποτελεί μια υπέροχη ευκαιρία να έρθεις σε ουσιαστική επαφή και επικοινωνία με το παιδί σου, να περάσεις δημιουργικό χρόνο μαζί του και να του συστήσεις τον κόσμο μέσα από αυτό. Πέρα από όσα του μαθαίνεις μέσα από οδηγίες και συμβουλές, το παιχνίδι είναι ένας τρόπος να του ανοίξεις ένα παράθυρο στο πως βλέπεις εσύ τον κόσμο, ή ακόμη να φτιάξετε ένα κόσμο από κοινού. Και αν αφεθείς λίγο στην εμπειρία, έχεις και εσύ πολλά να κερδίσεις!
- Παράλληλα, είναι ένας τρόπος μέσα από τον οποίο τα παιδιά μπορούν να βιώσουν τον κόσμο με ασφάλεια, να μάθουν και να εξελιχθούν σε μελλοντικούς ενήλικες. Παίζοντας, αναπτύσσουν πολλές και διαφορετικές δεξιότητες. Μέσα από το παιχνίδι ειδικά με συνομηλίκους, το παιδί μαθαίνει να επικοινωνεί, να μοιράζεται, να συνεργάζεται και να διεκδικεί. Το παιχνίδι γίνεται έτσι ένα εργαλείο μάθησης που προάγει τη γνώση με ευχάριστο τρόπο. Ακόμη και η αντίληψη τους σε σχέση με το τι είναι πραγματικότητα και τι είναι φαντασία, είναι δεξιότητα που κατακτούν σταδιακά και μέσα από το παιχνίδι.
- Επίσης, παίζοντας το παιδί σου μπορεί να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματά του και να μάθει να τα εκφράζει με χρήσιμο και ‘κοινωνικά αποδεκτό’ τρόπο. Μέσα από αυτές τις εμπειρίες, τα παιδιά αναπτύσσουν τόσο την αυτοεκτίμηση όσο και την ενσυναίσθηση τους, βασικά στοιχεία ώστε να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους.
- Δε θα μπορούσαμε παρά να αναφερθούμε και στο πως το παιχνίδι μπορεί να λειτουργήσει -είτε θετικά, είτε αρνητικά- ως πρότυπο για τα παιδιά. Βασικός τρόπος μάθησης συμπεριφοράς είναι η μίμηση. Εάν λοιπόν το παιδί παρακολουθεί ή συμμετέχει σε παιχνίδια, τα οποία προάγουν βίαιες συμπεριφορές, είναι πιθανό να δοκιμάσει να μιμηθεί όσα έχει δει να συμβαίνουν. Για αυτό είναι σημαντικό να επιλέγεις με προσοχή τα παιχνίδια στα οποία συμμετέχει το παιδί σου, λαμβάνοντας υπόψιν τον παράγοντα αυτόν.
- Τέλος, ίσως έχουμε παρατηρήσει, πως το παιχνίδι είναι μέθοδος του παιδιού να πάρει απόσταση από τη πραγματικότητα και να παραμείνει λίγο ακόμη στο ‘κόσμο’ που το ίδιο δημιουργεί και ελέγχει. Λειτουργεί επομένως και ως προστατευτικός μηχανισμός. Ειδικά, παιδιά που ζουν σε δύσκολες συνθήκες είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιούν το παιχνίδι ως ένα μέσω διαφυγής.
Το παιχνίδι έχει προσφέρει σε όλους μας συναισθήματα και εμπειρίες μοναδικές, που είναι πιθανό να αναζητούμε και στην ενήλικη ζωή. Πόσο συχνά μας δίνεται η ευκαιρία να νιώσουμε κάτι αντίστοιχο; Κλειδί για να μη σταματήσουμε ποτέ να βιώνουμε ευχάριστες και ανέμελες εμπειρίες, είναι να συνεχίσουμε να παίζουμε. Εκμεταλλεύσου τη σημασία που έχει το παιχνίδι για το παιδί σου και άφησε το να σας παρασύρει σε όλα όσα έχει να σας προσφέρει!
